Samorządność (na razie) obroniona

Kartę samorządności przyjęła Rada Miejska Chojny podczas sesji 8 czerwca. Treść dokumentu wypracowało 16 marca 1,5 tysiąca przedstawicieli ogólnopolskich organizacji samorządowych na forum samorządowym, odbywającym się w Warszawie pod hasłem „Twój los w Twoim rękach”. Forum zorganizowane zostało przez: Związek Miast Polskich, Związek Gmin Wiejskich RP, Unię Metropolii Polskich, Związek Województw RP, Związek Powiatów Polskich, Unię Miasteczek Polskich oraz Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Pozarządowych. Karta przypomina podstawowe zasady ustroju państwa polskiego i rolę samorządów w budowaniu porządku demokratycznego.

„Samorząd terytorialny stanowi fundament demokratycznego państwa. Odbudowa polskiego samorządu, która przyniosła społecznościom lokalnym autonomię i możliwość decydowania o swoim losie, jest najbardziej udaną z polskich reform. (...) Zmiany w ustawach dotyczących podstaw polskiego samorządu, które są obecnie proponowane bez żadnych konsultacji ze stroną samorządową, mogą podważyć ustrój państwa. Ograniczenie praw wyborczych obywateli, pozbawienie przedstawicieli mieszkańców gmin samodzielności w realizacji zadań publicznych, swobody w gospodarowaniu ich wspólnym majątkiem, wolności we współdziałaniu z innymi jednostkami spowoduje zahamowanie rozwoju lokalnego, zgodnego z oczekiwaniami mieszkańców. Odbieranie kompetencji gminom, powiatom i województwom, przekazywanie ich administracji centralnej, oddalonej od obywateli i niepoddanej ich kontroli, to odejście od demokracji. Stanowczo się temu sprzeciwiamy” - czytamy w Karcie samorządności.

Podczas sesji w Chojnie radny Paweł Bucyk przekonywał, że głosowanie nad tym dokumentem będzie decyzją polityczną. - Nie powinniśmy mieszać się w politykę. W podobnym tonie wypowiadali się dwaj inny radni: Henryk Kłapouch i Piotr Żebrowski. Mimo to ostatecznie sześciu opowiedziało się za przyjęciem Karty samorządności, tylko trzech było przeciw, nikt się nie wstrzymał, a czterech obecnych na sali radnych nie wzięło udziału w głosowaniu.


Okazało się, że przyjęcie przez polskich samorządowców (w tym chojeńskich) tego dokumentu z protestem przeciw ubezwłasnowolnianiu samorządów, przyniosło skutek, bo prezydent Andrzej Duda zawetował uchwaloną 8 czerwca przez Sejm nowelizację ustawy o Regionalnych Izbach Obrachunkowych. Zmiany powodowałyby, że RIO kontrolowałaby nie tylko - tak jak do tej pory, czy gminy i powiaty wydają pieniądze zgodnie z prawem, ale zyskiwałaby prawo kwestionowania, na co są one wydawane. W nowej ustawie na całą obsadę izb wpływałby premier, a mogłyby one nawet pozbawić stanowiska burmistrza czy wójta.
Dodajmy, że była to pierwsza ustawa zawetowana przez prezydenta Dudę (kilkanaście dni później zawetował dwie kolejne, tym razem dotyczące sądów). - Prezydent wsłuchał się w głosy samorządowców, w szczególności organizacji reprezentujących różne szczeble samorządu terytorialnego w Polsce, które zwracają uwagę na to, że ustawa dawałaby władzy centralnej możliwość zbytniej ingerencji w działania samorządu terytorialnego - powiedział rzecznik prezydenta Krzysztof Łapiński.

Na marginesie dodajmy, że nierealne jest, aby radni nawet w najmniejszych gminach mogli odżegnać się od polityki, bo z definicji sami są również politykami (samorządowymi, inaczej zwanymi też komunalnymi). A przykład z niedoszłymi zmianami w ustawie o RIO dobitnie udowadnia, jak lokalna, samorządowa polityka wiąże się z tą centralną.
Robert Ryss