„Gazeta Chojeńska” numer 16 z dnia 19.04.2016
Prezentujemy tu wybrane teksty z każdego numeru.
Wszystkie artykuły i informacje znajdują się w wydaniu papierowym.

„Tutaj nie ma już nienawiści”

Trzy kobiety z Warszawy stały się inspiracją do stworzenia projektu teatralnego, opowiadającego o krzywdzie, strachu i upokorzeniu dziewcząt przebywających w obozie koncentracyjnym w Eberswalde.

Więźniarki
Marianna Bogusz, Wacława Gałęzowska oraz Janina Wyrzykowska były w wieku szkolnym, gdy ich rodzinne miasto – Warszawę zbombardowano, a mieszkańców wywożono do obozów koncentracyjnych. Latem 1944 r. wszystkie trzy trafiły do Ravensbrück, a następnie do podobozu w Eberswalde, gdzie w sumie przetrzymywano ok. 800 kobiet. Odarte nie tylko z ubrań, butów czy biżuterii – ale przede wszystkim z godności i człowieczeństwa przez kilka miesięcy pracowały ponad siły przy produkcji granatów i bomb. W kwietniu 1945 r. więźniarki przetransportowano do Szwecji, skąd część z nich wracała do Warszawy, a raczej tego, co z niej zostało.

Wywieźli - sama - nic - ja
9 kwietnia na terenie dawnego obozu koncentracyjnego w Eberswalde miał miejsce premierowy spektakl, przygotowany przez polsko-niemiecką młodzież pogranicza. Dosłowna wędrówka, w którą zabrali nas występujący, otwierała przed nami miejsce, gdzie ludzkie wspomnienia przywoływały przeszłość i nie pozwalały zostać obojętnym na przejmujące słowa, obraz i muzykę. Wielka łąka, dwa baraki, umywalnia i hala fabryki, w której pracowały więźniarki pełniły rolę sceny – na której uczestnicy przedstawienia nierzadko krzycząc, wydobywali na głos szept przeszłości opowiadający o obozowej codzienności.

Jacqueline Sophie Pawliczek

Tytuł projektu „Verschleppt Jung ohne ich” („Wywieźli - sama - nic - ja”), to najczęściej powtarzające się słowa we wspomnieniach Marianny Bogusz, Wacławy Gałęzowskiej i Janiny Wyrzykowskiej. Dzięki ich zaangażowaniu i opowieściom powstał scenariusz zredagowany przez Ewę Czerwiakowską i wyreżyserowany przez Heike Scharpff. W projekt zaangażowała się miejscowa młodzież, uczennice Gimnazjum im. Mieszka I w Cedyni: Izabela Grempka, Oliwia Kurnik, Paulina Wujko oraz Natalia Zielińska, a także Jacqueline Sophie Pawliczek – Polka urodzona w Niemczech, kończąca studia w szkole teatralnej.

Śpiewa Paweł Pawłowski

Rozmaite środki wyrazu wykorzystane w widowisku objęły również muzykę. Dyrektor Cedyńskiego Ośrodka Kultury i Sportu Paweł Pawłowski oraz przewodniczący Jugend- und Kulturverein Exil Lars Kroll wykonali punkrockowy utwór „Kein Hass mehr” („Bez nienawiści”), zestawiający cytaty z opowieści byłych więźniarek.

Tu i teraz
Idąc tropem pamięci, spotykamy się tu i teraz – Eberswalde stało się miejscem, gdzie nie można pozwolić, by wspomnienia się zatarły. Świadectwo trzech kobiet, które przeżyły piekło, trzeba ocalić od zapomnienia i właśnie to zadanie stawia się przed młodymi.
Marta Walkowiak
Fot. Marta Walkowiak, Robert Ryss

do góry